Groeiende ongelijkheid en
onrechtvaardigheid.
Er gaat geen
dag voorbij of er zijn wereldwijd wel heikele kwesties die tot opschudding of
tot acties zouden moeten leiden, maar doorgaans weinig van dat alles. Het leven
gaat door alsof er niets aan de hand is en alsof al deze kwesties weinig met
het leven van mensen te doen hebben. Momenteel staat niets minder dan onze
planeet op het spel, maar verscheidene grote energiebedrijven komen weg met ongezonde
praktijken, omringd door de oorverdovende stilte van het grootste deel van de
mensheid. Zo ook de financiële wereld. Sinds het begin van de financiële crisis
in 2008 is door de gezamenlijke banken in de wereld het onthutsende bedrag van
178 miljard Amerikaanse dollars aan boetes betaald. 115 miljard door
Amerikaanse banken en 63 miljard dollars door Europese banken. Maar deze boetes
worden doorgaans gewoon gezien als de kosten die nu eenmaal horen bij het
zakendoen. Er is tot nu toe nog geen enkele bankier persoonlijk aangeklaagd
door dit onverantwoordelijke gedrag. Nu kwam Oxfam Novib onlangs met het
verbazingwekkende feit: dat als er niets gebeurd zal de rijkste 1 procent van
de wereldbevolking binnen twee jaar een groter deel van de welvaart bezitten
dan de overige 99 procent van de wereldbevolking. De rijken worden in
ontzagwekkend tempo rijker dan de armste armer worden. In slechts één jaar tijd
steeg het aandeel van de rijken in de wereld van 44 naar 48 procent. Zo zal
deze 1 procent in 2016 naar schatting meer bezitten dan de resterende 99
procent samen. De 89 allerrijkste miljardairs in de wereld zagen hun rijkdom in
de afgelopen vier jaar groeien tot 600 miljard dollar, een stijging van 5
procent en gelijk aan de gezamenlijke begrotingen van 11 landen met een totale
bevolking van 2,3 miljard mensen. In 2010 was dat bedrag het totale bezit van 388
miljardairs in de wereld en deze buitengewone en snelle concentratie van
rijkdom heeft natuurlijk wereldwijde gevolgen. De zogenaamde middenklasse
verdwijnt in rap tempo en in een aantal landen bedraagt de jeugdwerkeloosheid
nu al 40 procent. Wat betekent dat de toekomst er voor de hedendaagse jeugd
veel slechter uitziet dan die van hun ouders. Het zal waarschijnlijk wel enige
tijd duren voordat deze cijfers tot het algemeen bewustzijn door zullen
dringen, maar de kans is groot dat ze niet tot enige actie zullen leiden, wat
hetzelfde is met klimaatverandering. De Amerikaanse president Barack Obama is
de enige leider die een belastingverhoging voor de rijken heeft aangekondigd, hoewel
deze verhoging weinig kans maakt in het door de republikeinen gedomineerde
Congres.
Apathie en
versplintering.
In een
wereld waarin de waarde van solidariteit verdwenen is (het bezuinigingsbeleid
van de EU is daar een goed voorbeeld van), zijn apathie en versplintering
werkelijkheid geworden. We keren terug naar de Victoriaanse tijd, waarbij de
rijke aristocratie vervangen is door geld afkomstig van handel en financiën,
maar niet zozeer van productie. Daarbij heeft tot op zekere hoogte: 34 procent
van de hedendaagse miljardairs hun rijkdom geheel of gedeeltelijk geërfd en
opmerkelijk genoeg, is juist erfbelasting zeker in de UK, van alle belastingen
het eenvoudigst te omzeilen. In een pas verschenen rapport merkte het
Amerikaanse Instituut voor Belastingen en Economie op, dat het armste deel
(20%) van de Amerikaanse bevolking in 2015 gemiddeld 10,9 procent van hun
inkomen afdraagt, de middeninkomens 9,4 procent en de rijksten slechts 5,4
procent van hun inkomen afdraagt. Twintig procent van de rijkste miljardairs
heeft daarbij banden met de financiële sector en het is goed om eraan te
herinneren, dat deze sector sterker is gegroeid dan de reële economie. En
daarbij alleen op nationaal niveau gereguleerd wordt. Op mondiaal niveau is het
geldwezen de enige sector waarvoor geen internationaal toezichthouder is, zoals
wel voor arbeid, handel en communicatie geldt, om er maar enkelen te noemen.
Het geldwezen staat niet langer in dienst van de economie en de burgers. Het
leidt tegenwoordig een eigen leven. Financiële transactie bedragen nu 40
biljoen dollar per dag, tegenover 1 biljoen dollar aan economische productie.
Op nationaal niveau worden er nu halfslachtige pogingen gedaan om het geldwezen
te reguleren. Maar als men ziet van wat er nu in de VS gebeurt. De nieuwe
(vriendelijke) regulering van het geldwezen is de Wet op hervorming van Wall Street
en de bescherming van de consument, beter bekend als de Wet van Dodd Frank. En
die gaat niet eens zo ver als herstel van de scheiding tussen de verschillende
Spaarbanken, waar burgers hun geld sparen en waar het niet gebruikt kon worden
voor speculatie en beleggingsbanken, waarbij daarentegen de afzonderlijke
Beleggingsbanken wel kunnen speculeren en hoe! Deze scheiding werd afgeschaft
tijdens de regering van Clinton en wordt gezien als het einde van banken die in
dienst staan van de reële economie. Hoe dan ook, de lobbyisten van Wall Street
hebben hun zinnen erop gezet om de Wet van Dodd-Frank stukje bij beetje te ontmantelen.
Kapitaal en
politiek.
Er bestaat
enige schizofrenie wanneer we kijken naar de betrekkingen tussen kapitaal en
politiek. Het Amerikaanse hooggerechtshof heeft elke limiet op bijdragen van
ondernemingen aan verkiezingscampagnes afgeschaft, op basis van de redenering
dat ondernemingen dezelfde rechten hebben als mensen. Natuurlijk zijn er niet
zoveel mensen die dezelfde soort bedragen kunnen fourneren als een onderneming,
tenzij je tot een van de 89 allerrijkste miljardairs behoort. Intussen zijn banken niet alleen
verantwoordelijk voor de corrumpering van het politieke systeem en voor de
illegale activiteiten van de politiek die miljarden dollars hebben opgeleverd,
ze zijn ook verantwoordelijk voor de financiering van uitsluitend grote
beleggers. Waarbij alle anderen de toegang tot gemakkelijke kredieten worden
ontzegd. De inspanningen van de voorzitter van de Europese Centrale Bank, Mario
Draghi, om banken ook kredieten aan kleine bedrijven en individuen te laten
verschaffen, zijn grotendeels mislukt. Maar er is nu een nieuw en vindingrijk
initiatief van de bijzonder strenge Nederlandse bankiers. Alle 9.000
bankmedewerkers in Nederland moeten nu een eed afleggen: ‘Ik zal mij inspannen
om het vertrouwen in het bankwezen te behouden en te doen bevorderen. Zo
waarlijk helpe mij God almachtig’. Maar dit is niet zozeer gericht op de klant
maar des te meer op het bankwezen zelf en het stelt God als het ware aan als de
toezichthouder voor de Nederlandse bankensector. Misschien hebben de
Nederlandse bankiers goed geluisterd naar de woorden van Goldman Sachs, de
topman van Lloyd Blankfein, die ten tijde van de financiële crisis in 2009 zei:
dat bankiers ‘Gods werk doen’. Gods betrokkenheid zal echter hard nodig zijn.
De drie grootste Nederlandse banken: de Rabobank, ABN Amro bank en de ING
groep, zijn allen betrokken geweest bij schandalen, die hun klanten hebben
geschaad of werden tijdens de financiële crisis genationaliseerd. Wat de
belastingbetalers uiteindelijk meer dan 140 miljard dollar heeft gekost. In één
zaak kreeg de Rabobank een boete van 1 miljard dollar. De banken op Wall Street
in New York en de Londense City staan naar verluidt open voor het idee om een
soortgelijke eed ook te introduceren. Waarschijnlijk is het alleen God of een
dergelijke Hoger Macht die het tij in deze wereld van groeiende ongelijkheid en
gebrek aan ethiek nog kan keren.
Aldus
Roberto Savio, oprichter en erevoorzitter van het nieuwsagentschap Inter Press
Service (IPS) en uitgever van Other News.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten