Grand-Canal project Nicaragua.
Nicaragua en
China hebben de handen ineengeslagen. Vorig jaar begon het Chinese bedrijf HKND
onder leiding van telecommagnaat en miljardair Wang Jing met de voorbereidingen
voor de aanleg van een interoceanisch kanaal in het Midden Amerikaanse land
Nicaragua. Het nieuw te graven kanaal dwars door Nicaragua verbindt in de
toekomst de Caribische Zee en de Stille Ocean met elkaar. President Ortega
veronderstelt met dit alternatief voor het huidige Panamakanaal economische
voorspoed en werkgelegenheid veilig te stellen. Tegenstanders maken zich zorgen
over het milieu. Bovendien is het de vraag of het megaproject winstgevend zal
zijn. Of handelen de Chinezen vooral vanuit eigen belang?. Het Panamakanaal zal
tenslotte concurrentie krijgen indien deze plannen gerealiseerd zullen worden. Zoals
gezegd, verwierf niet lang geleden het Chinese bedrijf ‘Hongkong Nicaragua
Canal Development investment Group (HKND)’ onder leiding van tycoon en
telefoonmagnaat Wang Jing het recht om een interoceanisch kanaal in Nicaragua
aan te leggen. President Daniel Ortega, leider van de linkse Sandinistische
partij FSLN, presenteert de plannen als een uitgelezen kans op economische
groei en werkgelegenheid. Tegenstanders vrezen echter desastreuze gevolgen voor
het milieu. Ook trekken zij de winstgevendheid van het nieuwe kanaal in
twijfel. De vraag rijst of de Chinezen vooral vanuit eigen belang en vanuit
politiek-strategische redenen bezig zijn, om met het kanaal voet aan de grond
te krijgen in Zuid- Amerika. Een regio dat traditioneel de ‘achtertuin’ van de
Verenigde Staten wordt genoemd.
Interoceanische
kanalen zijn huzarenstukken. Eind 19e eeuw waagde Frankrijk de
eerste poging in Panama, maar dit faalde wegens hardnekkige tropische ziekten
en technische inschattingsfouten. De Verenigde Staten namen het stokje van de
Fransen over en voltooiden de constructie van het Panamakanaal bijna honderd
jaar geleden. Met de geplande bouw van een interoceanisch kanaal dwars door de
jungle van Nicaragua doet China daar nu nog een flink schepje bovenop. Hoewel
er nog een hoop obstakels overwonnen moeten worden voordat de aanleg van het
Nicaraguakanaal daadwerkelijk van start kan gaan, is het plan illustratief voor
de groeiende interesses in het strategisch gelegen en economisch groeiende
Midden Amerika. Milieubeschermers krijgen echter slapeloze nachten van wat
mogelijk het grootste infrastructurele project in de geschiedenis van Latijns
Amerika gaat worden. Maar is het plan wel realistisch? De cijfers zijn
duizelingwekkend. De aanleg van het Nicaraguakanaal gaat vooralsnog zo’n vijfenveertig
miljard euro kosten, vier keer het Bruto Binnenlands Product (BBP) van
Nicaragua in 2011. Het kanaal wordt nog afhankelijk van de definitieve route,
zo’n 290 km lang, ruim 27 m diep en 520 m breed. Het bijna driehonderd
kilometer lange kanaal doorsnijdt: ‘regenwouden, ongerepte inheemse vegetatie
en gaat dwars door het Meer van Nicaragua’, een Meer dat het grootste
zoetwaterreservoir in de Latijns Amerikaanse regio vertegenwoordigt. Er moeten
te zijner tijd supertankers tot 250.000 ton door de binnenwateren van Nicaragua
navigeren. Het totale gebied wordt geschat op 40.000 km2, bijna een derde van
de totale landoppervlakte van Nicaragua zelf en groter dan Nederland. Hiermee
overtreft een toekomstig Nicaraguakanaal zowel het Suezkanaal als het
Panamakanaal in elk opzicht ruimschoots, ook na de al geplande uitbreiding van
het Panamakanaal, die naar verwachting in 2015 wordt afgerond. De volgende
tabel geeft wat specifieke cijfers weer:
Toekomstig Nicaraguakanaal 290
km lang 520 m breed 27 m diep
Panamakanaal
(na uitbreiding) 82 km lang 300m breed 20
m diep
Suezkanaal 163 km
lang 350 m breed 15 m diep
Maar veel is
echter nog onzeker. Er is veel weerstand onder de bevolking, van de politieke
oppositie en van maatschappelijke organisaties in Nicaragua. Oppositie die het
megalomane project zien als een bedreiging voor mens en natuur en als de
ultieme ‘uitverkoop’ van soevereiniteit van het land. Eind dit jaar moet al
begonnen worden met graven, maar zelfs de definitieve route is nog niet eens helemaal
duidelijk.
Winstbejag
boven wereldbelang.
Overal ter
wereld worden regelmatig veel mensen voor een onwerkelijke keuze gesteld, een
keuze die in het bijzonder voor arme mensen vaak niet eens een keuze is. Als ze
kiezen voor banen, levensonderhoud en voedsel voor hun kinderen, moeten ze dikwijls
noodgedwongen aanvaarden dat dat ten koste van het milieu gaat. Dit is nu wat
er in Nicaragua staat te gebeuren, waar dwars door het land een gigantisch
kanaalproject gegraven wordt om de Caribische Zee en de Stille Oceaan met
elkaar te verbinden. Dit als een alternatieve doorgang voor het meer
zuidelijker gelegen Panamakanaal. Het ‘Grand Canal-project’ zal oceanen met
elkaar verbinden, maar het verdeelt de bevolking. Sommigen verwelkomen de
belofte van banen voor mensen in een zeer arm land. Terwijl anderen de
onvermijdelijke en onherstelbare vernietiging van het milieu en de overheveling
van de winst naar buitenlandse projectontwikkelaars en van werkgelegenheid naar
buitenlandse werknemers vrezen. Nicaragua is het op één na armste land van het
westelijk halfrond. Met weinig of geen openbare raadpleging en een duidelijke
weigering om naar de waarschuwingen van een koor aan wetenschappelijke en
inheemse klachten en protesten te luisteren, zijn de gravers al aanwezig. Het
Grand Canal-project werd naar verluidt goedgekeurd zonder voorafgaand overleg
met de betrokken inheemse gemeenschappen. Een uitspraak van januari 2015 van
het Territoriale Rama- en Kriolbestuur stelde: ‘Naast de groeiende
wetenschappelijke bezorgdheid over het kanaal zijn er rechtszaken ingediend
door de verschillende inheemse gemeenschappen. Inheemse gemeenschappen als de
Miskitu van Tasbapouni, Kriol, Monkey Point en van de zwart-inheemse Creoolse
gemeenschappen van Bluefields in de Autonome Regio van de Southern Caribbean
(ARSC).’
Al eerdere aanklachten.
De Inheemse
en Afro-Nicaraguaanse volkeren die in de regio wonen, dienden in 2013 al de
eerste aanklacht in bij het Nicaraguaanse Hooggerechtshof die de
rechtsgeldigheid van Wet 840 aanvecht, welke de overheid toestond het
kanaalproject te gunnen aan de Hong Kong Nicaragua Canal Development Investment
Co Ltd (HKND) Groep. Een toestemming aan de Chinese miljardair Wang Jing uit
Hong Kong, zonder enig overleg met de getroffen gemeenschappen of eerst via
uitvoering van milieueffectrapportages die wel vereist zijn voor elk ander
bouwproject in Nicaragua. In december 2013 oordeelde de rechter dat de Wet
constitutioneel was. De inheemse gemeenschappen verplaatsten toen hun strijd
naar de Inter-Amerikaanse Commissie voor de Mensenrechten (IACHR). In november
2014 stemde de IACHR toen de petitie van de getroffen gemeenschappen om
beschermende maatregelen, in overweging te nemen. Het verzet tegen het
gigantische project heeft zelfs oude vijanden als de voormalige Contra-
militanten en de Sandinisten verenigd om het project te stoppen. Bij de
inheemse volkeren, onder wie boeren en vissers, heeft zich een groot aantal
wetenschappers aangesloten uit bezorgdheid over mogelijke milieu- en culturele
gevolgen. Veel wetenschappers betwijfelen of het verstandig is om het ‘Meer van
Nicaragua’ te doorsnijden met een gemiddeld 18 m diep kanaalbed, dat nodig is
om de ruim 27 m diepe vaargeul (voor de grotere schepen) uit te baggeren en die
de 90 km brede watermassa van het enorme Meer in feite in tweeën zou delen. In
december 2014 rapporteerden de wetenschappers: Jorge Huete-Perez, president van
de Academie van Wetenschappen van Nicaragua en de Duitse professor in de
Zoölogie, Axel Meyer, al over de mogelijke effecten van het kanaalproject voor
het Meer. Door de vereiste baggerwerkzaamheden zouden miljoenen tonnen slib in
andere delen van het Meer of op het nabijgelegen land terechtkomen, aldus deze
wetenschappers. Hoe dan ook, zal het slib waarschijnlijk als schadelijke
afzetting eindigen.
Een
mogelijke milieuramp.
Het project
omvat tevens de aanleg van dammen, ‘in een gebied met frequente seismische
activiteit, waardoor het risico van lokale watertekorten en overstromingen zou
toenemen’; schrijven Perez en Meyer. Het Meer zou waarschijnlijk last krijgen
van zoutinfiltratie in de sluiszones, zoals bij de sluizen van het bestaande
Panamakanaal. Dit zou een vrij- stromend zoetwaterecosysteem transformeren in een
kunstmatig stilstaand waterreservoir met zout water. Afnemende populaties van
inheemse waterfauna zouden er ook onder kunnen lijden. Het resultaat zou
waarschijnlijk een milieuramp zijn, waarschuwen deze wetenschappers. Bovendien
zou dit kanaal een ecologische ramp in Nicaragua en ver daarbuiten kunnen
creëren, schrijven de genoemde wetenschappers. Verwijzend naar de mogelijke
vernietiging van 400.000 hectare regenwoud en moerasland. Met het gevolg dat
deze ontwikkeling een gevaar zou kunnen vormen voor de omliggende ecosystemen.
Zo een 240 km ten noorden van de meest waarschijnlijke route van het kanaal
ligt bijvoorbeeld het ‘Bosawas Biosfeer Reservaat’, of te wel 20.000 km2
tropisch woud dat het laatste toevluchtsoord voor veel verdwijnende soorten is.
Perez en Meyer maakten ook deel uit van een team van 21 wetenschappers uit de
VS en Latijns- Amerika, die gezamenlijk een artikel schreven dat de potentieel
negatieve gevolgen van het kanaal nader verklaarde. De grootste milieu-
uitdaging is ‘het bouwen en exploiteren van het kanaal zonder catastrofale
gevolgen voor dit gevoelige ecosysteem’, aldus milieu- ingenieur Pedro Alvarez
van de Rice University in Texas. Hieraan toevoegend dat het zelfs met de beste
bedoelingen moeilijk zou zijn om grootschalige vernietiging van het milieu te
voorkomen. Betekenisvolle effecten op het Meer van Nicaragua kunnen
voortvloeien uit incidenteel op per ongeluk gelekte vloeistof uit 5100
passerende schepen per jaar.
Catastrofale
gevolgen.
Invasieve diersoorten
meegebracht door transoceanische schepen kunnen waterplanten en vissen, zoals
de Cichliden (baarsachtige vissen, populair voor aquariums) die zich ontwikkeld
hebben sinds het ontstaan van het Meer, in belangrijke mate bedreigen met
uitsterven. En zo zullen ook frequente baggeroperaties gevolgen kunnen hebben
voor de waterfauna, als gevolg van veranderingen in de troebelheid en het
zuurstofgehalte van het water. Een en ander veroorzaakt door het opnieuw
opnemen van nutriënten en organisch materiaal, met een relatief hoog
biochemisch zuurstofgebruik. Wetenschappers wereldwijd hebben ook zo hun
twijfels geuit over dit megalomane project. Zo schreef de Vereniging voor
Tropische Biologie en Milieubeheer (ATBC), dat het kanaal gevolgen zal hebben
voor circa 4000 vierkante kilometer regenwoud, kust en moerasland, waaronder de
‘Wetlands van San Miguelito’. Dit laatste betreft beschermd natuurgebied onder
de ‘Overeenkomst inzake watergebieden van Internationaal Belang’, bekend onder
de naam Ramsar Conventie die Nicaragua zelf ondertekend heeft. Deze Wetlands
betreffen onder andere: ‘het Cerro Silva Natuurreservaat, het Rio San Juan
Biosfeer reservaat dat zeven beschermde gebieden omvat, waaronder het Los
Guatuzos Wildreservaat, het Indio Maiz Biologisch Reservaat en de Solentiname
Archipel’. Volgens de verklaring van het ATBC is dit netwerk van reservaten het
‘leefgebied van minimaal 22 soorten die zeer kwetsbaar zijn en op de Rode Lijst
van bedreigde flora- en faunasoorten staan. Een lijst die uitgegeven wordt door
de IUCN (Internationale Unie voor behoud van de Natuur), waaronder ‘tapirs,
jaguars, schildpadden, het mariene leven, koralen en ander soorten, een aantal
van de zeldzaamste en ongerepte mangroves, koraalriffen, droge bossen,
regenwouden en habitats rond de oevers van het Meer, die nog steeds in Midden-
Amerika bestaan’.
Conclusies
van onafhankelijk onderzoeken.
De
Vereniging voor Tropische Biologie en Milieubeheer (ATBC) stelt nadrukkelijk
dat de ‘Midden- Amerikaanse biologische corridor, ontworpen door de regeringen
in de regio’, in tweeën gesplitst zou worden. En het nieuw te graven kanaal met
zijn enorme infrastructuur een grote barrière voor het natuurlijke verloop van
planten en dieren zou kunnen betekenen. Het internationale orgaan waarschuwde dat
de tijd gekomen is, om ‘alle activiteiten die verband houden met de aanleg van
het kanaal en de deelprojecten daarvan’ op te schorten, totdat de conclusies
van onafhankelijke onderzoeken bekend zijn en alle problemen adequaat aangepakt
kunnen worden’.
Bronnen: ‘Share, newamerica media. Org; Scientific American, de
VS, The Guardian, VK, smithsonianmag. Com, het internet.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten